Zajęcia projektowe z cyklu Praktykowanie humanistyki prowadzone przez mgra Bartosza Pokorskiego na okcydentalistyce w bieżącym semstrze pod hasłem Śmieci zrównoważonego rozwoju (anonsowane tutaj) miały swoje zakończenie 16 grudnia 2022 w formie, która może zaskoczyć i – choć zasadniczo mowa o śmieciach – zachwycić właśnie estetycznie, ponieważ:
- było to nie tylko praktykowanie w formie produkcji wydarzenia z udziałem instytucji zewnętrznej, adresowane do szerokiej grupy odbiorców (jak to zwykle u nas bywa), ale też praktykowanie w sensie wytwarzania przedmiotów, co w warunkach akademickiej humanistyki jest rzadkie
- przygnębiającą „scenografię" zaśmieconej auli i atmosferę prezentacji naszpikowanych zatrważającymi statystykami i wnioskami pochodzącymi z Nowego planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy przezwyciężono twórczymi i bardzo prostymi warsztatami, z których wynosiło się przekonanie, że można mieć jakąś sprawczość w tej walce ze śmieciami – nie globalną oczywiście, ale satysfakcjonującą
- można było spełnić marzenie o pięknym przedmiocie
Ten finał, podobnie jak wcześniejsze etapy zajęć, powstał we współpracy z Miejską Strefą Kultury w Łodzi, a cały proces ze strony tej instytucji koordynowała Agnieszka Kowalska-Owczarek. Dzięki jej spójnym działaniom obejmującym udział w pracach nad wrześniową konferencją Aesthetic Energy of the City 5, kuratorstwo wystawy Maksyma Ostrowskiego „Miasto • Śmieci • Dzieci” (Galeria Punkt Odbioru Sztuki, ul. Krzemieniecka 2A), promocję podręcznika Unnecessary – Useful & Aesthetic. Creative approach to recycling. A handbook for optimists, a wreszcie propozycję warsztatów upcyclingowych, studenci poznali różne aspekty działania głównej miejskiej instytucji kultury oraz włączyli się w różnego typu prace: od lektur, zwykłych prac badawczych, prezentacji wiedzy, przez wizyty w MSK, po organizację własnego eventu. Punktem kulminacyjnym były warsztaty prowadzone dla nas przez Annę Becherkę, właścicielkę marki BECHANN polegające na tym, że każdy uczestnik był w stanie wykonać własnoręcznie biżuterię z różnego typu kabli, np. wielożyłowych kolorowych przewodów elektrycznych, miedzianych lub alumniowych.
Anna Becherka jest obecnie rezydentką Art Inkubatora działającego w Fabryce Sztuki w Łodzi (ul. Tymienieckiego 3). Tam prowadzi pracownię i galerię. Znana jest przede wszystkim z "obrazów wykonywanych z kabli". To określenie techniki pokazuje oczywiście, że nie jest łatwo ustalić, jaka jest natura medium plastycznego, które jest tu wykorzystywane. Zasadniczo jest to rodzaj techniki transmedialnej – kombinacja reliefu, asamblażu i mozaiki – dzięki której uzyskuje się efekety światłocieniowe, a więc właściwe malarstwu. Warto objrzeć materiał filmowy z wystawy „Odzyskane” w Galerii Huta Sztuki w Krakowie, zorganizowanej w 2020 roku w ramach cyklicznego miejskiego projektu „Sztuka do rzeczy – design w Krakowie", gdzie widać te własności charakterystyczne i dla malarstwa, i dla tworzyw wykorzystywanych przez artystkę. Becherka zwraca uwagę na precyzję wykonania, ale przede wszystkim stara się wydobyć naturalne zalety upcyclingowanych surowców. Przygląda się też tworzywom w sensie historycznym, poszukuje starych odpadów, docenia dawną jakość materiałów, np. różne odcienie metali. Za idealną sytuację artystka uznaje tę, w której nie trzeba dodawać kolejnych komponentów, np. kleju czy farby. Ale nie stosuje tych zasad otrodoksyjnie. Każda zmiana, każdy krok w stronę wykorzystania odpadów – to, według niej, właściwe decyzje.
| Tworzymy biżuterię pod okiem Anny Becherki (fot. Marta Łącka, Miejska Strefa Kultury) | |
 | |
 |  |
Najważniejsza jest tutaj chyba postawa:
- chcieć dostrzec wartość tego, co wyrzucamy, potraktować śmieci jako zasób, a nie balast
- zauważyć ich wielofunkcyjny charakter, podatność na przekształcenia
- dostrzec urodę rzeczy, które kiedyś wytworzono w jakimś celu, z jakimś namysłem, nadano im określoną formę, dobrano materiały; każdej funkcji towrzyszy jakieś rozwiązanie formalne, które może się podobać
- uznać, że utrata funkcji nie unieważnia walorów kompozycji materiałów lub właściwości samych tworzyw
| Oto, co udało się nam wykonać: kolczyki – miniaturowe bukiety z kabli w dwóch wersjach kolorystycznych (fot. WKJ) | |
 |  |
| Wisiorki lub breloki – zewnętrzna powłoka przewodów imituje naturalny kamień (fot. WKJ) | |
 | |
Do warsztatów artystka przygotowała surowce gotowe do użycia, tzn. czyste, wyselekcjonowane i posortowane, co pozwoliło od razu cieszyć się ich przetwarzaniem. To duży przywilej – pominąć te etapy pracy. Ale ważna jest świadomość złożoności tego procesu, który określa się jako zamknięty obieg gospodarki. W cyrkulacji przedmiotów i działań jednymi z najtrudniejszych i najbardziej pracochłonnych czynności są czyszczenie i przygotowywanie odpadów, a także gospodarowanie nimi tak, by było jak najmniej odpadów z odpadów. Tego też się uczyliśmy – zarówno na warsztatach, jak i z podręcznika Unnecessary – Useful & Aesthetic. Creative approach to recycling. A handbook for optimists, który poznaliśmy już we wrześniu na konferencji Aesthetic Energy of the City 5.
| Opisujemy, wyjaśniamy, dyskutujemy... (fot. Mateusz Kowalski, WFH, UŁ) | |
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |