Leksykon Archeologii Katyńskiej. Wyzwania digitalizacji

Celem projektu badawczego NPRH MEiN „Leksykon Archeologii Katyńskiej (1990–2015)” jest zebranie, systematyzacja, archiwizacja i upublicznienie informacji o dotychczasowych polskich badaniach archeologicznych śladów Zbrodni Katyńskiej.

Kilkunastoosobowy, interdyscyplinarny Zespół powołany do realizacji obranych celów, zbiera i systematyzuje oraz interpretuje wiedzę zastaną, tj. uzyskaną przez archeologów w wyniku przeprowadzonych dotychczas badań na „stanowiskach katyńskich”. W skład Zespołu wchodzą archeolodzy, etnolodzy oraz historycy.

Pierwszy etap

Na obecnym, początkowym etapie realizacji projektu, najważniejszym zadaniem jest zebranie nowych dotychczas niezarchiwizowanych danych oraz udostępnienie całego zasobu szerokiej grupie odbiorców. Istotna jest zatem odpowiednia digitalizacja archiwaliów i przedmiotów, znajdujących się w kolekcjach publicznych i porywanych. Zwieńczeniem prac Zespołu będzie:

  • Opracowanie w formie rozbudowanych haseł „Leksykonu Archeologii Katyńskiej”
  • Utworzenie otwartego tekstowego oraz multimedialnego E-repozytorium, które będzie dostępne za pośrednictwem Multiportalu UŁ
  • Powołanie Archiwum Projektu

Zdjęcie przedstawiające dr Magdalenę Majorek w trakcie pracy

Realizacja projektu badawczego

W pierwszym roku realizacji projektu, w ramach jednego spośród dwunastu zadań, zmierzyliśmy się z doborem metod i narzędzi służących dokumentacji, wizualizacji i archiwizacji poszczególnych grup materiałów źródłowych (dokumentów, fotografii, artefaktów grobowych).

Skaner 3D w czasie pracy

Wyzwaniem był zarówno wybór kryterium doboru przedmiotów oraz samo skanowanie, w tym skanowanie 3D przedmiotów odnalezionych przy ofiarach Zbrodni. Udostępnione przez Muzeum Katyńskie artefakty cechuje występowanie różnych struktur surowcowych (drewno, stopy metali, skóra, szkło, tworzywa sztuczne), tekstur (gładkie, z reliefem, z inskrypcją), barw (białe, srebrzyste, ugrowe, brązowe, wielobarwne), kształtów, technik wykonania i zdobienia – o różnym stanie zachowania.

Wykorzystanie technologii 3D w pracach badawczych

Wykorzystując zakupione w ramach projektu urządzenie do skanowania (EinScan Pro HD z kamerą do teksturowania) wykonaliśmy dokumentację trójwymiarową dla ponad 80 zabytków, m. in. pojemników: drewnianych rzeźbionych pudełek, kubków, kieliszków, manierek, misek i menażek; elementów ubioru: pasków, obuwia, nakryć głowy; dodatków i przedmiotów osobistych: okularów, szczotek, zegarków, grzybków do cerowania. Cieszy nas zaangażowanie studentów archeologii rozwijających warsztat młodego badacza.

Skaner 3D wraz z obiektem

Zauważamy atuty i wady użycia poszczególnych metod w dokumentowaniu różnych typów danych i zapisów, mierzymy się z porażkami i sukcesami metodycznymi i interpretacyjnymi jakich doświadczamy w toku utrwalania obrazów nieodległej trudnej przeszłości.

Więcej informacji o Projekcie znajduje się na stronie: http://archeologiakatynska.uni.lodz.pl/

Tekst i opracowanie: dr Magdalena Majorek, dr Olgierd Ławrynowicz

Zdjęcia i redakcja: Mateusz Kowalski